Tìm mộ bác

Sáng nay, Giang chợt hỏi, mẹ ơi, hôm nay 27 rồi à, sao mẹ chưa thắp hương ông Riệp ?
Mẹ ngẩn ra, trời ơi, sao mẹ lại quên nhỉ ? Thôi, bố đi làm rồi, chiều về mẹ sẽ mua đồ để bố thắp hương ông.

Ông nội Giang có một người anh trai, tên là Vũ Đức Riệp. Ông là liệt sĩ, hy sinh trong chiến tranh chống Mỹ, giờ còn lại bác dâu và chị gái. Ngày mới về làm dâu, nghe chuyện về bác, mình cứ thương mãi bác dâu, lần đầu tiên mình gần gũi và "người thật việc thật" đến thế với cuộc chiến tranh ấy !

Chuyện tìm mộ bác thì cũng nhiều, nhưng mình nhớ nhất chuyến đi mình tham gia, cách đây đã 2 năm rồi.

Trước chuyến đi, nhà mình đã tham dự lễ cầu siêu hương linh các anh hùng liệt sĩ ở số 1 Đông Tác, đã đến tận nhà thầy Lư (nhà ngoại cảm), được thầy chỉ dẫn tận tình và chuyến đi đã có điểm đến, đó là nghĩa trang liệt sĩ xã Cam Chính, Cam Lộ, Quảng Trị. Cũng phải nói thêm, thầy chỉ dẫn việc thử mộ bằng việc cắm trứng (cắm một chiếc đũa lên phần mộ, đặt quả trứng lên đầu đũa, nếu trứng đứng yên thì đó đúng là mộ người nhà mình). 5 quả trứng và một đôi đũa đã được bác dâu thắp hương trên bàn thờ liệt sĩ ở nhà 5 hôm liền và mang theo.

Sau 1 đêm nằm trên tàu, qua nơi đón tiếp thân nhân liệt sĩ ở thị xã Quảng Trị, khoảng 10 giờ sáng, cả đoàn đã có mặt tại nghĩa trang xã Cam Chính. Lần này đi có 5 người, bác dâu, chị Nhâm (con gái liệt sĩ), 2 vợ chồng mình, anh Hiệp (con trai với người chồng sau của bác dâu). Mọi thứ lễ lạt cần thiết đã sắm đủ từ Hà Nội, kể cả hoa.

Trong lúc chờ đợi người quản trang, cả đoàn được một gia đình 2 vợ chồng trẻ nhà đối diện nghĩa trang mời vào. Biết đoàn đi tìm mộ liệt sĩ, 2 vợ chồng rất nhiệt tình, mời nghỉ ngơi, để đồ, và sẵn sàng làm cơm trưa phục vụ mọi người. Đây là một gia đình theo đạo, không thắp hương, không có bàn thờ, nhưng khi nhà mình tìm được phần mộ của bác, 2 vợ chồng lại nhận phần hương khói hộ gia đình. Mình nhớ mãi giao thừa năm ấy, 2 vợ chồng sang nghĩa trang thắp hương và gọi điện cho nhà mình từ nghĩa trang. Giờ 2 gia đình đã trở nên thân thiết.


Chú quản trang ở đây tên là Cáp Kim Xinh, mọi người bảo khó tính lắm đấy, ko cẩn thận là ko vào được nghĩa trang đâu. Nhưng khi nhà mình đưa ra các giấy tờ của Trung tâm nghiên cứu tiềm năng con người, nói rằng phần mộ liệt sĩ Vũ Đức Riệp nằm trong nghĩa trang Cam Chính thì ông rất cới mở, sẵn sàng phục vụ đoàn vô điều kiện. Bản thân ông đã từng là một người lính, hiện nay, 2 người con của ông đang chịu di chứng của chất độc màu da cam, mình rớt nước mắt khi nhìn 2 em ấy ăn cơm. Sau này món quà của mình gửi vào cho ông từ Hà Nội là mấy tập truyện ngắn viết về chiến tranh, ông quý lắm, nói rằng đọc thấy lại cuộc sống của mình và đồng đội trước đây.

Trở lại chuyện đi tìm mộ. Sáng ấy, vào nghĩa trang, việc đầu tiên là thắp hương ở kì đài và khắp một lượt tất các mộ. Mình đã đi nghĩa trang liệt sĩ ở Vị Xuyên (Hà Giang), nghĩa trang Mai Dịch, nhưng chưa lần nào cảm xúc như lần này. Có cái gì đó thiêng liêng hơn, và rõ ràng nhất là đau xót hơn ! Có lẽ do cảm giác tìm phần mộ người nhà, và sau đó là do có vô vàn bia mộ ghi "Liệt sĩ chưa biết tên", vâng, chưa biết tên, nhiều lắm, nhiều hơn số mộ đã có tên tuổi rõ ràng nhiều...


Trời hôm ấy mưa lướt thướt, thắp hương mãi mới được vì ướt. Xong mọi thủ tục, chồng mình gọi điện để thầy Lư chỉ dẫn. Có một số chi tiết mà mọi người giật mình vì chả hiểu sao thầy nói đúng thế. Đúng số người hiện có trong nghĩa trang, đúng cả chi tiết "gần chân Hảo có 1 cái túi bóng, nhặt đi, không mình "nhìn" khó quá"... nhưng loanh quanh mãi mà không thể tìm ra được mộ bác. Hơn 12 giờ trưa, cả đoàn quyết định nghỉ ăn cơm, chiều tìm tiếp.

Ngồi ăn trưa, mình hỏi thăm lan man thế nào mới ra là sáng nay chưa thắp hương hết toàn bộ nghĩa trang. Hoá ra, phía đằng sau kì đài có 2 ngôi sao 5 cánh, mỗi ngôi sao đó chính là một ngôi mộ tập thể ! Vì 2 ngôi sao xây không cao, mà lại cỏ dại lùm xùm nên không ai nhìn rõ, mà chú quản trang thì quên không nhắc ! Thế là mọi người hiểu ra, sáng chưa thỉnh hương hết các hương linh liệt sĩ trong nghĩa trang, thảo nào thầy Lư mãi không chỉ dẫn được cho đúng !

Chiều, gió mưa vẫn vần vũ trên đồi. Nhưng sau mọi thủ tục hương khói (tất nhiên lần này không thể quên 2 ngôi sao mộ tập thể nữa!), và sau một hồi chỉ dẫn, thầy Lư đã chỉ ra được ngôi mộ chưa biết tên này có hài cốt bác mình dưới đó !


Và mọi người tập trung đầy đủ quanh mộ, chuẩn bị lễ cúng. Một chiếc đũa đã được cắm lên phần mộ.



Lễ xin âm dương đã được đồng ý.


Sau lễ cúng, đến phần thử bằng cách cắm trứng. Vừa cắm, mọi người vừa lễ và khấn. Bác dâu mình là người cắm được quả trứng đứng yên trên phần mộ đầu tiên, nhưng nhanh quá, mọi người chưa kịp định thần, thì trứng đã rơi. Ngay giây phút trứng rơi, điện thoại của chồng mình rung lên, là thầy Lư gọi, "anh Hảo à, trứng rơi rồi phải không?", mọi người sững sờ ! "Vâng, nhưng thầy ơi, nhanh quá, cũng chưa cả kịp ghi lại hình ảnh mang về, thầy xin bác giữ trứng lâu một chút nữa thầy nhé".
Lần thứ hai, trứng đậu khá lâu, giữa mưa gió vần vũ, một quả trứng sống đứng yên trên đầu nhỏ của chiếc đũa.

Đây là bác dâu, và chị gái, bao năm mẹ con tìm kiếm, giờ đã thấy mộ bác trai.

Anh xã nhà mình, cháu ruột của bác, theo như tục lệ thì đây sẽ là người thờ cúng bác cùng bàn thờ ông bà tổ tiên.



Đây là Hiệp, con của bác dâu với người sau, nhưng bỏ rất nhiều công trong việc tìm mộ bác, và gia đình mình gần như không có sự phân biệt giữa chị Nhâm và anh Hiệp.


Chú Cáp Kim Xinh cũng rất mừng khi biết từ nay nghĩa trang bớt đi một ngôi mộ "Liệt sĩ chưa biết tên".


Đêm hôm ấy, ngủ tại Nhà khách của Sở LĐ-TBXH Quảng Trị, nơi đón tiếp thân nhân liệt sĩ, chừng 2 giờ đêm, thấy anh xã gọi, bác, bác ơi, mình lay lay, anh gọi gì thế, anh xã ngồi dậy và nói, anh vừa thấy bác Riệp về, đứng ở chỗ kia kìa... thế rồi, cả nhà thao thức chả ai ngủ lại được nữa.



Hoàn thành mục đích của chuyến đi, cả đoàn chia tay nghĩa trang, chia tay những người bạn mới mà từ nay đã trở nên thân thiết, gửi lại một niềm thương nhớ và một địa chỉ để hàng năm gia đình thăm viếng.